Landgoed ‘De Molenbeek’ te Eerbeek is al sinds 1855 in mijn familie. In dat jaar wordt door Herman Kruijff uit Rotterdam “een papiermolen door water gedreven wordende, de Nieuwe Molen genaamd, van steen en hout gebouwd en met riet gedekt, voorts woonhuis en schuur met eigendommelijke vrije sprengen en water, daaraangelegen bouw- en weidelanden, akkers en heidegronden.” gekocht.
Bovendien heeft hij het bezit nog uitgebreid met enkele van de Hervormde diaconie gekochte voormalige markegronden. De ontginning van de heidegronden heeft hij krachtig aangepakt door alles in te planten met voornamelijk grove den en lariks.
De molen raakte in verval, zoals trouwens de gehele papierindustrie op de Veluwe in de tweede helft van de 19eeeuw. Handwerk was niet meer lonend en veel oude molens verdwenen of werden omgezet in fabrieken of wasserijen.
Behalve de naam is er echter ook nog iets tastbaars van de molen overgebleven: het ‘kroonwiel’ en de ‘Hollander’ zijn in de papiermolen van het Openluchtmuseum in Arnhem terechtgekomen.
En nu, vier generaties later, is er in dezelfde familie een beeldend kunstenaar die beelden maakt van papier, pulp en hout uit het landgoed ‘De Molenbeek’, dat al bijna 170 jaar in de familie is!
De Gravinnebeek is de hoofdspreng waaraan de molen stond. Rond 1717 is deze gegraven en voerde water aan uit het Gravenveentje, nabij de Gravinneheuvel.
De waterval, bij de plek waar de Nieuwe Molen heeft gestaan, is nog steeds goed zichtbaar. Ook groeien er nog iepen die onderdelen leverden voor de molen.
Sinds 2016 werken vrijwilligers van IVN Eerbeek om de beek weer watervoerend te krijgen. Zij ontdoen de beekbedding van takken en blad en herstellen de beschoeiing. Sinds 30 maart 2022 stroomt het water van de Gravinnebeek weer over het oude watervalletje. Het is dan meer dan 25 jaar geleden dat het sprengenwater voor het laatst over het watervalletje kwam!
Na het schoonmaken van de pijp bij de bron, het aanbrengen van leem dat ter beschikking was gesteld door het Waterschap en diverse graaf- en opruimwerkzaamheden, begon het water een paar jaar geleden weer te stromen. Er volgden verschillende droge zomers, waardoor het water weer terugtrok.
Waarom de beek sinds maart 2022 weer is gaan stromen zodat de waterval werd bereikt, komt doordat het waterreservoir onder de Veluwe is aangevuld door een nat najaar 2021 en een natte februari van 2022. Mooi om te zien hoe het Veluws waterpeil zich kan herstellen. Intussen is in 2023 en 2024 papierfabriek De Hoop in Eerbeek gesloten na 350(!) jaar en zal daardoor ook de grondwaterstand hoger worden. Tevens zijn de herfst, winter en voorjaar ’23/’24 zeer nat geweest waardoor de waterval sinds februari 2023 continue stroomt en af en toe zelfs oorverdovend naar beneden klatert.
